Om een verantwoord grondbeleid tot uitvoer te brengen moet de gemeente een effectief en strategisch beleid voeren op alle deelterreinen. Jarenlang heeft het accent op een actieve grondpolitiek gelegen. Verwerven impliceerde min of meer automatisch een gegarandeerde afzetmogelijkheid. De afgelopen jaren zijn voor de woningbouwlocaties nagenoeg alle gronden aangekocht. Voor bedrijventerreinen heeft dit waar mogelijk plaatsgevonden. De woningbouw/bedrijvenmarkt is echter in diverse opzichten veranderd: hoewel in de grondverkopen een stijgende lijn waarneembaar is, worden eerder geprognosticeerde opbrengsten niet (volledig) gehaald. Een ontwikkeling die algemeen waarneembaar is en continu onze aandacht blijft hebben.

Maatwerk en flexibiliteit

De bestuurlijke doelstelling kan bij deze tendens niet achterblijven: maatwerk en flexibiliteit zijn de nieuwe sleutelwoorden. Anno 2016 dient het grondbeleid actief richting te geven aan vastgestelde of nader vast te stellen bestuurlijke doelen, daarbij maximaal inspelend op de meest wenselijke ontwikkeling van volkshuisvestelijke, economische, maatschappelijke, sociale, culturele of financiële doelstellingen. Met de vaststelling van de meest recente Nota Grondbeleid in november 2011 heeft de Raad uitgesproken dat ook voor de komende jaren het grondbeleid gericht blijft op een actief beleid, waarbij vooraf per project of planontwikkelingsgebied een haalbaarheidsstudie c.q. quick-scan wordt verricht met betrekking tot de risico’s en kosten. Per nieuwe situatie wordt dus bekeken of actief dan wel faciliterend grondbeleid wordt toegepast. Daarbij worden voorwaarden gesteld over soort woningen, grondprijzen en dergelijke.

Consequentie nieuw grondbeleid

Als gevolg van de crisis in de woningbouwmarkt en de daarmee samenhangende economische situatie, is in 2011 gekozen voor een enigszins terughoudender actief grondbeleid. Ondanks het waarneembare lichte herstel, zullen de glorietijden van weleer zich waarschijnlijk niet meer aandienen. In die zin wordt voor een, bij de actuele omstandigheden passende, voortzetting van deze terughoudendheid geopteerd.
Het is een gegeven dat aan de lopende grondexploitaties niets meer te veranderen valt omdat de gronden reeds zijn verworven en investeringen zijn gedaan in aankopen, onderzoeken en bouwrijp maken. Daarom is het nu zaak om de exploitaties binnen de aangehouden looptijden en/of mogelijk nog te verlengen looptijden met een positief resultaat af te ronden. Daarvoor zijn het afgelopen jaar de nodige inspanningen verricht. Inspanningen, die onze blijvende aandacht hebben en die we mogelijk trachten te verbeteren dan wel verder te optimaliseren.
Er hebben onder andere verschillende bouwplanontwikkelingen plaatsgevonden in samenwerking met woningstichtingen en projectontwikkelaars. Verschillende geplande woningbouwprojecten (ontstaan vanuit een bouwclaim vanwege een grondpositie uit het verleden), welke door de slechte verkoopresultaten aanvankelijk niet gestart zijn, zijn inmiddels wel van de grond gekomen. Samen met de ontwikkelaars is bezien in hoeverre een herontwikkeling van kavels en in bepaalde gevallen een andere locatie binnen Waterdael III soulaas kon bieden. Inzet was en is de bouw van verkoopbare woningen zonder ook maar enigszins afbreuk te doen aan de ruimtelijke kwaliteit. Dit wordt treffend geïllustreerd door de projecten van Van Wanrooij aan het Avondrood (18 starterswoningen) en aan de Hageheld/Avondrood (11 woningen geschakeld/tweekapper), die in korte tijd allemaal zijn verkocht.

Ontwikkeling grondverkopen

De ervaring leert dat projecten, die geïnitieerd worden door plaatselijke dan wel in de directe omgeving gevestigde initiatiefnemers, zeer succesvol verlopen. Door letterlijk en figuurlijk dicht op de Somerense markt te opereren is het mogelijk gebleken op korte termijn te ontwikkelen, te verkopen en dus te bouwen. Een goed voorbeeld zijn de CPO-projecten. Someren staat in de regio bekend als absolute koploper in dit type woningbouw. In Waterdael III zijn 16 woningen in korte tijd verkocht (1 vrijstaand geschakelde woning, 1 rijtje van 3 woningen, 1 rijtje van 4 woningen en 4 twee-onder-een-kap-woningen). In Lierop is binnen het CPO in december 2016 een tweekapper verkocht (levensloopbestendig).
De verkoop van woningbouwkavels stemt tot volle tevredenheid. In totaal is in 2016 voor 4,2 miljoen aan bouwkavels verkocht (ten opzichte van 4,6 miljoen in 2015). Het betreft 79 kavels in 2016 ten opzichte van 73 kavels in 2015.
De grondverkopen van bedrijfskavels waren in 2016 € 0,6 miljoen en in 2015 € 3,5 miljoen. In het bedrag van 2015 zijn echter ook grondverkopen meegenomen waarvan destijds een verkoopovereenkomst aanwezig was maar die in 2016 geheel of gedeeltelijk zijn ontbonden om financiële redenen. Het gaat hierbij om een bedrag van ruim € 0,8 miljoen, dit bedrag is in 2016 gecorrigeerd. Buiten deze correctie waren de grondverkopen in 2015 dus € 2,7 miljoen en in 2016 € 1,4 miljoen. De daling in de grondverkopen in 2016 t.o.v. 2015 komt doordat de grote stroom aan verkopen echt wel is opgedroogd. We moeten er hard aan trekken om de resterende gronden te kunnen verkopen. De interesse is nog behoorlijk groot, alleen zien we dat het niet meer zo makkelijk gaat om de stap van interesse naar werkelijke verkoop te maken. De hausse die we kenden is voorbij.

Hoe kan het nog beter?

Hoewel we dus zeker geen reden tot klagen hebben, blijven we nadenken over hoe de voortgang in de verkopen bewaard of verbeterd kan worden. Met andere woorden: op welke wijze kan een potentiële gegadigde geprikkeld worden nu tot aankoop van bouwgrond over te gaan?
In 2014 zijn de Starterslening en de uitgifte van grond in erfpacht als verkoopstimulerende maatregelen geïntroduceerd en in een ludiek jasje gestoken door de campagne "wil je met me bouwen?". Sindsdien blijven we hier opnieuw aandacht aan besteden door deze maatregelen in de schijnwerpers te zetten als de gelegenheid zich voordoet.
Met name de Starterslening mag zich verheugen in een warme belangstelling. Er kan gerust gesteld worden dat het succes van de bovengenoemde gerealiseerde projecten voor een groot deel te danken is aan de Starterslening.
Ook in het komende nieuwe jaar wordt hard gewerkt aan het blijven promoten van onze stimuleringsmaatregelen. We ervaren een prettige samenwerking met de Dorpscoöperatie Lierop en het Dorpsoverleg Someren-Heide over de voortgang van woningbouw in deze kernen. Zij fungeren op diverse wijzen als eerste postbode tussen partijen, ideeën en initiatiefnemers en wij als gemeente. Voor een dergelijke samenwerking met de Dorpsraad Someren-Eind gaan we ook.